Sinds het begin van de corona-vaccinaties op 27 december zijn er Spanjaarden die niet tot de risicogroepen behoren die proberen het systeem te slim af te zijn. In zowat heel het land waren er gevallen van politici, ambtenaren, familieleden van verpleegkundig personeel, ziekenhuisdirecteurs, hoge militairen en zelfs geestelijken die het niet nodig vonden om hun beurt af te wachten om zich te laten vaccineren.
Het is een symptoom van een ander virus dat in Spanje weelderig woekert en waar geen vaccin voor bestaat: la picaresca. Een term die afkomstig is van het woord “pícaro” (schelm, schurk) en verwijst naar “la novela picaresca” (schelmenroman), een literair genre dat in de 16e eeuw ontstond in Spanje. De plot draait altijd rond een guitige antiheld die alles en iedereen om de tuin leidt om overeind te blijven in het leven.
Die vindingrijkheid blijft in het hedendaagse Spanje verder sluimeren. Er is immers meer wantrouwen dan in de meeste andere Europese landen ten opzichte van “het systeem”. Hoewel de Spanjaarden verontwaardigd reageren op politieke corruptie wordt “la picaresca” toch stiekem geaccepteerd door een groot deel van de bevolking.
De grootste polemiek ontstond toen aan het licht kwam dat Miguel Ángel Villarroya, de stafchef van het Spaanse leger, zich had laten vaccineren, samen met andere hoge pieten van het leger en de Guardia Civil. Het vaccinatieplan van de Spaanse krijgsmacht bepaalt dat in de eerste plaats het sanitair legerpersoneel en de militairen die op missie vertrekken, moeten worden gevaccineerd. Daarna het burgerpersoneel in militaire hospitalen en tenslotte de legerstaf.
Villarroya was tijdens de lockdown van afgelopen lente een van de vaste sprekers tijdens de persconferenties van het nationaal crisiscomité. Legendarisch waren in maart zijn woorden «We zijn allemaal soldaten in deze vreemde oorlog die we beleven.» Ondertussen heeft hij ontslag genomen als stafchef. Een gedecoreerde generaal is en blijft ook een soldaat in de oorlog tegen corona.
De strafste stoot aan politieke kant kwam uit Murcia. De ondertussen ex-minister van Volksgezondheid van de regionale regering, Manuel Villegas, ontving samen met 400 ambtenaren van zijn departement een Pfizer spuitje. De Partido Popular politicus probeerde zich te verschuilen achter zijn artsendiploma en het argument dat het moeilijk is om te weten wie er in de sanitaire sector prioriteit krijgt. Onder druk van coalitiepartner Ciudadanos trad hij af.
Het meest surrealistische excuus was afkomstig van de minister van Volksgezondheid van de autonome regio Ceuta. Hij wilde zich eigenlijk niet laten vaccineren omdat hij niet wil weten van vaccins. Waarom hij het dan wel heeft laten doen vond hij niet nodig om uit te leggen.
De meest gebruikte smoesjes «er waren teveel vaccins» en «ik wilde een voorbeeld stellen» vind je in de gemeentepolitiek. In de regio Valencia kregen de burgemeesters Ximo Coll en Carolina Vives (een gehuwd koppel bovendien) van de dorpjes El Verger en Els Poblets een standje van de socialistische partij. Samen met vijf lokale politieagenten hadden ze zich in een sanitair centrum laten vaccineren met het excuus dat er 7 vaccins teveel waren. Twee verplegers waren in quarantaine op het moment van vaccinatie, twee waren thuis door griep en drie anderen weigerden zich te laten inenten.
Fran López, de socialistische burgemeester van het dorp Rafelbunyol, liet zich vaccineren in een rusthuis, omdat hij naar eigen zeggen een voorbeeldfunctie heeft.
Nog in Valencia gebruikte de burgemeester van La Nucía zijn doktersfunctie van de lokale voetbalclub als gegronde reden om zich te vaccineren.
Het record van schaamteloosheid werd gebroken in een dorp van nauwelijks 240 inwoners. In Villavicencio de los Caballeros, in Castilla y León, lieten de burgemeester, twee schepenen en de priester van het dorp zich inschrijven als werknemers van het lokale rustoord. Ze hadden nog nooit een voet in de residentie gezet maar zetelden wel in de beheerraad.
Ook de burgemeester van Villahermosa del Río, in de provincie Castellón, vond dat hij als beheerder van het bejaardentehuis ook deel uitmaakt van het zorgpersoneel.
In Catalonië kregen een 300tal gepensioneerde artsen de vaccinatie toegediend in het hospitaal van Terrassa omdat er teveel dosissen waren. In een instelling voor gehandicapten in Terres de L’Ebre werden drie werknemers geschorst omdat ze vijf vaccins hadden bewaard voor familieleden. De Junts per Catalunya burgemeester van de gemeente Riudoms en de schepen van Financiën kregen beiden een prik in een rustoord met het excuus dat er overschot was.
Een rustoord in Madrid vaccineerde verschillende familieleden en priesters om zogezegd geen enkel vaccin te laten verloren gaan en de bewoners maximaal te beschermen.
Ook Sebastià Taltavull, de bisschop van Mallorca, wilde een voorbeeld stellen voor de bevolking. Hoewel hij buur is van een rustoord voor priesters, vlakbij het bisschoppelijk paleis, woont hij niet in de residentie en werkt hij er ook niet.
De Spanjaarden die wel netjes hun beurt afwachten, halen de schouders op en herhalen de dooddoener «siempre hemos sido el país de la picaresca» (we zijn altijd het land van het picaresque geweest).
Barcelona Schrijfsels 