Wie heeft er zich het meest in de voet geschoten sinds het Catalaans referendum ?

Voor de tweede keer in twee jaar tijd heeft Catalonië een legioen oproerpolitie van de Guardia Civil en de Policia Nacional over de vloer. Deze keer niet om de Catalanen het stemmen te beletten tijdens een onafhankelijkheidsreferendum maar om een oogje in het zeil te houden na de juridische uitkomst van het referendum. 14 oktober 2019 staat vanaf nu in de annalen gegrift als de dag dat enkele Spaanse rechters een politieke twist nog meer in de richting van de loopgraven duwden. De vraag is wie er het meest schade heeft opgelopen de afgelopen twee jaar. De Spaanse reputatie of de Catalaanse zaak ?

Zijn de zware gevangenisstraffen die het Spaanse Hooggerechtshof gisteren heeft uitgesproken tegen de politici van de vorige Catalaanse deelregering en twee burgerleiders te wijten aan Catalaanse naïviteit, politieke onmacht of ijdele hoop in steun en sympathie van de EU ? De frontale botsing met de conservatieve, Spaans-nationalistische kaste was voorspelbaar voor wie de Spaanse geschiedenis een beetje kent. De in de Franco dictatuur gewortelde elite heeft zichzelf goed bediend in de grondwet van 1978 en duldt geen territoriale dissidentie.

Daar ligt een van de kiemen van de Catalaanse crisis. Als de Spaanse grondwet niet wordt herschreven en gemoderniseerd en er niet snel een nieuwe politieke klasse opstaat, zijn Madrid en Barcelona nog heel ver van huis in het oplossen van hun aanvaring. In de politiek is er conflict nodig om tot een consensus te komen. Politici die niet in staat zijn om te praten met bewindslieden die een andere mening zijn toegedaan, hoeven die politici niet voor de rechtbank te dagen. Daarmee los je geen politieke problemen op maar creëer je er alleen maar bij.

Met mateloze ergernis las ik in bepaalde buitenlandse krantenartikels de opmerking dat het Spaans gerecht onafhankelijk is zoals het een democratie betaamt. Graag zou ik die commentators het boek “El Secuestro de la Justicia” (“De Ontvoering van de Justitie”) aanraden van de ex-woordvoerder van Juezas y Jueces para la Democracia (een van de Spaanse beroepsverenigingen van rechters en magistraten) Joaquim Bosch en Ignacio Escolar, de hoofdredacteur van de Spaanse online krant eldiario.es. Hierin wordt o.a. haarfijn uitgelegd hoe politieke partijen in Spanje uit eigenbelang justitie voor hun kar spannen. Het Hooggerechtshof en het Constitutioneel Hof verdedigen niet alleen de wet maar ook de macht. 

Zoals tijdens het afgelopen proces herhaaldelijk aan de kaak werd gesteld door binnenlandse en buitenlandse juristen en Amnesty International probeerde het Hof te expliciet de rechtsgang te orkestreren. Het lag op voorhand vast dat Spanje een keihard voorbeeld wilde stellen om de Catalaanse opstand de kop in te drukken. Een oplossing die enkel op heel korte termijn werkt en een finaal verdict dat weinig overeenstemt met de ware feiten. Ook al zagen de rechters uiteindelijk in dat de zware insinuaties van rebellie, terrorisme en staatsgreep onmogelijk konden hard worden gemaakt. Vreemd trouwens dat dit al drie dagen voor het verdict via een lek in het Hooggerechtshof bij de media was geraakt. Justitie kan geen oplossing bieden voor de Catalaanse verzuchtingen en zal dat ook nooit kunnen.

Nu ligt de bal zogezegd weer in het kamp van de politici. Aan de separatistische kant van Catalonië prediken de president in ballingschap, Puigdemont, en de feitelijke president Torra met hun centrum-rechtse PDeCAT idealisme en hersenschimmen. De linkse republikeinen van het ERC, van de tot 13 jaar cel veroordeelde ex-vicepresident Oriol Junqueras, praten inmiddels Realpolitik taal. Het kleine, extreem-linkse CUP kijkt met de mond vol tanden toe hoe de Catalaanse hoofdrolspelers niet meer door één deur kunnen. Afwachten of het verdict van het Hooggerechtshof nieuwe zuurstof kan aanvoeren.

Aan de kant van de Spaanse regering schiet uittredend socialistisch premier Pedro Sanchez in een electorale kameleonkramp na een periode van voorzichtige verzoening. Op 10 november moet Spanje weer naar de stembus omdat Sanchez niet in staat was om een linkse regering op de been te brengen met Unidos Podemos. Sanchez slaat daarom al enkele weken taal uit die ruikt naar de rechtse partijen Partido Popular en Ciudadanos. Wie weet heeft hij volgende maand rechts nodig om een coalitie te vormen ? Volgens Sanchez is het Catalaanse separatisme volledig mislukt en heeft de eenheid van Spanje voorrang op alles. De monarchie is de garantie op sociale stabiliteit. Hiermee stuit hij een groot deel van zijn links electoraat tegen de borst.

Dringend gezocht: een nieuwe politieke klasse die democratie, vrijheid en gerechtigheid niet verwart met partijpolitieke belangen en macht.

Het Puigdemont vergeetput parcours

Mocht de voormalige Catalaanse minister-president op 27 oktober 2017 vervroegde verkiezingen hebben afgekondigd i.p.v. de onafhankelijkheid dan zou de wereld er nu helemaal anders uit zien voor hem en zijn toenmalige regering. Na bemiddelingswerk van de Baskische premier draaide Carles Puigdemont op het laatste nippertje zijn kar onder druk van de straat en een portie naïviteit. Zijn regering onderschatte schromelijk de genadeloosheid van het Spaanse staatsapparaat en verkeerde in de waan dat de EU begrip zou tonen.

De aanpak van de post-referendum weken verdeelt nog altijd Catalonië, ook binnen de separatistische beweging. Vanuit zijn ballingsoord in Waterloo probeert Puigdemont sindsdien politiek relevant te blijven en de Catalaanse zaak onder de internationale radar te houden. Dan is er geen beter platform denkbaar dan een zitje veroveren in de navel van de EU, het Europees Parlement. Als het van de Spaanse Centrale Kiescommissie zou hebben afgehangen, hadden Puigdemont en zijn ex-ministers Toni Comín en Clara Ponsatí niet kunnen deelnemen aan de voorbije Europese verkiezingen.

Uitgerekend de dag na de vervroegde nationale parlementsverkiezingen van 28 april besloot de Kiescommissie om hen uit te sluiten van de Europese kieslijsten. De commissie oordeelde dat ze door hun vrijwillige ballingschap in het buitenland zich niet konden verkiesbaar stellen op de Spaanse verkiezingslijsten. Omdat zowel de president als de vice-president en nog twee andere leden van de commissie wel vonden dat de drie mochten deelnemen, rees de indruk van een politiek gemotiveerde, snel in mekaar gebokste uitspraak.

Volgens verschillende Spaanse rechtsgeleerden volgden de leden van de Commissie niet scupuleus de letter van de wet. Geen enkele Spaans wetsartikel verbiedt expliciet het recht verkiezingskandidaat te zijn. In geval van twijfel gelden de fundamentele burgerrechten en basisregels van de democratie. Waarom mocht ex-minister Lluís Puig dan wel deelnemen aan de afgelopen Spaanse parlementsverkiezingen en Clara Ponsatí aan de gemeenteraadsverkiezingen ? Waarom was er helemaal geen bezwaar toen ze op de lijsten stonden van de vervroegde regionale verkiezingen in Catalonië van 21 december 2017 ?

Omdat niemand een bezwaar had ingediend. Dat was wel het geval voor de Europese verkiezingen. Die klacht kwam er van de moraalridders van de onlosmakelijkheid van de Spaanse unie, de politieke partijen Ciudadanos en de Partido Popular. Uit angst voor het Europees podium dat Puigdemont en co dreigden te veroveren ? Dan moeten ze op 17 juni eerst in Madrid de eed komen afleggen wat hun onmiddellijke arrestatie zou betekenen. Of vrezen de PP en Ciudadanos dat er hiervoor een juridische omweg bestaat ?

Het deed denken aan de klacht van de Partido Popular, negen jaar geleden, tegen het Statuut dat Catalonië van meer autonomie voorzag. Een politieke nederlaag laten rechttrekken door een rechtbank die meewerkt. De conservatieven slaagden er toen in om een afgezwakte versie van het Statuut door het Grondwettelijk Hof te krijgen. Het begin van de separatische lente in Catalonië.

Gonzalo Boye, de advocaat van Puigdemont, ging in beroep tegen de beslissing van de Kiescommissie en na een partij pingpong tussen een Madrileense administratieve rechtbank en het Hooggerechtshof mochten de drie toch deelnemen aan de verkiezingen. Puigdemont en Comín werden met meer dan een miljoen stemmen verkozen op de lijst Lliures per Europa (Vrijheid voor Europa). Vraag is hoe ze ooit hun zetel zullen opnemen in het Europees Parlement. Ze moeten niet alleen op 17 juni de eed afleggen in Madrid, ook de Spaanse diplomatieke tentakels willen Puigdemont de vergeetput induwen.

Toen Comín en Puigdemont zich vorige week aanboden aan het Europees Parlementsgebouw, om hun voorlopige accreditatie op te halen, mochten ze niet binnenkomen in tegenstelling tot andere Spaanse verkozenen. Hun advocaten dienden prompt een klacht in bij parlementsvoorzitter Antonio Tajani. Niet ontoevallig kwam de volgende dag het nieuws dat op vraag van de fractieleiders van PP, Ciudadanos en PSOE (Spaanse socialisten) de accreditaties van de Spaanse Europarlementsleden werden opgeschort tot de definitieve bekendmaking van de parlementsleden.

Met andere woorden: het schaamteloze kat en muis spel gaat verder. Wordt vervolgd in een of andere rechtbank.

Het proces van de aangebrande Catalaanse aardappel

Dinsdag begon in Spanje voor de ene het lang verwachte proces van de eeuw, voor de andere de juridische farce van de eeuw. Negen van de niet in ballingschap getrokken leden van de afgezette Catalaanse regering, de ex-voorzitster van het Catalaanse parlement en de leiders van de burgerplatformen ANC en Òmnium Cultural staan in Madrid terecht voor het onafhankelijkheidsreferendum van 1 oktober 2017. Wat ook over een drietal maanden de uitkomst van deze juridische heksenjacht moge zijn: de ontmijning van het conflict tussen Catalonië en Madrid moet via politieke weg gebeuren.  

De beklaagden hebben nooit onder stoelen of banken gestoken dat hun eindbestemming het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg is. Daarvoor moet eerst de volledige rechtsgang in Spanje worden doorlopen. Dat is de reden waarom vier van de Catalaanse politici in voorhechtenis in december een hongerstaking begonnen. Hun advocaten beschuldigden het Spaanse Grondwettelijk Hof van vertragingsmechanismen in het behandelen van hun bezwaren. De nul op het request die het Spaanse Hooggerechtshof achtereenvolgens kreeg van België, Schotland, Zwitserland en Duitsland, stemt de beschuldigden optimistisch.

Alle vier deze landen verlenen onderdak aan gevluchte Catalaanse politici, activisten en artiesten. De lokale rechtbanken wezen een voor een het verzoek voor uitlevering wegens rebellie van de hand. Ook zo’n 130 hoogleraars Strafrecht en Pascual Sala, ex-voorzitter van het Spaanse Hooggerechtshof, vinden dat de beklaagden niet in beschuldiging kunnen worden gesteld van rebellie omdat er geen geweld werd gebruikt. De spitsvondige aanklacht van rebellie, opruiing, misbruik van overheidsgeld en ongehoorzaamheid is een recept dat op politiek niveau werd bekokstoofd. Een gekleurd oordeel over wetsartikels door conservatief gezinde onderzoeksrechters i.p.v. een letterlijke interpretatie van de wet.

In september kregen de onlinekranten El Món en El Diario inkijk in het intranet forum van de Algemene Raad van de Rechterlijke Macht van de Spaanse magistratuur. De toon van bepaalde rechters op het forum loog er niet om. “Separatisten zijn fascisten, de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging is een virus, Catalanen die opkomen voor een eigen staat zijn extremisten en criminelen, de nationalistische leiders zijn coupplegers en nazi’s”. De weigering van buitenlandse rechters om Puigdemont en co uit te leveren aan Spanje trapte ook op lange behoudsgezinde tenen. Een zoveelste bewijs dat een eerlijk proces onwaarschijnlijk is. Om dat in te zien hoef je geen rechten te hebben gestudeerd. Alleen al de lange voorhechtenis van de beklaagden spreekt boekdelen.

Op politiek niveau weet de socialistische premier Pedro Sánchez zich geen raad met de hete Catalaanse aardappel die voorganger Rajoy voortdurend te lang voor zich uit had geschoven. Met de hete adem van de reactionaire, rechtse oppositie in de nek is de aardappel ondertussen pikzwart aangebrand. De patriottische lente van Trump inspireert ook de Partido Popular, Ciudadanos en Vox. Tijdens de Republikeinse Conventie voor de laatste presidentsverkiezingen riepen er netjes uitziende vrouwen en mannen in koor “Lock her up” naar aanleiding van het e-mail schandaal van Hillary Clinton. Dezelfde symptomen duiken op bij de Spaanse rechterzijde. Er mogen ongegeneerd facistoïde krachtttermen worden gespuid en rode lijnen overschreden.

De afgelopen regionale verkiezingen in Andalusië bewezen dat het loont om instincten en angsten te bespelen, de Catalaanse nationalisten te demoniseren en leugens rond te strooien. Veel progressieve kiezers bleven gedemoraliseerd thuis en de Partido Popular en Ciudadanos konden er een coalitie vormen met de steun van het extreem-rechtse Vox. De drie partijen hadden hiervoor alleen maar hun mantra “verraders, Spanje redden en coupplegers” moeten aanhouden. Fake news in de Spaanse context. Vooral valse Messias Pablo Casado weet van geen ophouden.

Van zodra zijn partij Partido Popular in de federale regering weer aan de touwtjes mag trekken, belooft de PP voorzitter om het fameuze wetsartikel 155 te wijzigen zodat Catalonië voor onbepaalde tijd zijn autonomie kan verliezen. Zo is er tijd zat om de opstandige regio grondig te ontluizen van nationalisten en subjectieve TV- en radiostations. Ook het Catalaanse onderwijs moet in naam van de vaderlandsliefde worden aangepakt. Als het van Vox afhangt, moeten zelfs regionale partijen worden afgeschaft net zoals de regiones autonomas (deelstaten).

Vorige week ondernam de socialistische minderheidsregering van Pedro Sánchez een ultieme poging om zijn begroting door het parlement te krijgen. Daarvoor had het de steun nodig van de Catalaanse nationalisten. Hij stelde voor om een nieuwe dialoog tussen Barcelona en Madrid op te starten met de hulp van een bemiddelaar. Dit plan liep al na enkele dagen op de klippen met gevolg dat de Spanjaarden op 28 april weer naar de stembus moeten. Toch besloten de PP, Ciudadanos en Vox om afgelopen zondag een unionistische betoging te organiseren in Madrid. Ze vonden het godgeklaagd dat premier Sánchez zich zondig had gemaakt aan hoogverraad, onderwerping en vernedering.

Als Pablo Casado werkelijk zijn gecontesteerde master in de rechten heeft behaald, zou hij moeten weten dat er alleen sprake kan zijn van hoogverraad in een conflictsituatie met een buitenlandse natie. Dat is Catalonië niet. Zulke hoogdravende beschuldigingen aan het regeringshoofd zijn bovendien wettelijk strafbaar. Eindelijk was er vanuit Madrid nog eens een voorzichtige poging om de breuk met Catalonië te lijmen na het jarenlange immobilisme van Mariano Rajoy zijn regering. Als je de branie hebt om dat als hoogverraad te bestempelen, is het omdat het je politiek uitkomt dat er chaos is. Verdeel en heers strategie.

Wanneer beelden luider spreken dan woorden. Oriol Junqueras (rechts vooraan) negeert de begroeting van Quim Torra.

De verstandhouding tussen de drie grote rechtse partijen staat in schril contrast met de discripantie binnen de Catalaanse regering. Het pragmatisme van het linkse ERC van ex vice-president Oriol Junqueras botst met het idealisme van het centrumrechtse PDeCAT/JxCat van Carles Puigdemont. Dit werd op de eerste dag van het proces nog eens pijnlijk duidelijk gemaakt toen Quim Torra de beklaagdenbank begroette. De huidige Catalaanse president en partijgenoot van Puigdemont werd ostentatief genegeerd door Junqueras. De ideologische tegenstellingen doen denken aan de Monty Python film The Life of Brian waarin de strategieënoorlog tussen the Judean People’s Front, the People’s Front of Judea and the Judean People’s Popular Front een gemeenschappelijk blok tegen Rome verhinderde.

In oktober lanceerden Puigdemont en Torra daarom de Crida Nacional per la Republica, een adviesgevend orgaan dat zal worden opgeheven wanneer Catalonië een onafhankelijke republiek is. La Crida heeft drie hoofddoelen: de rechtvaardiging van het resultaat van het referendum op 1 oktober 2017 met als gevolg de (symbolische) onafhankelijkheidsverklaring van 27 oktober ; de instandhouding van de unilaterale weg naar onafhankelijkheid als Spanje zijn koers niet wil wijzigen en het herstel van de regering van Carles Puigdemont. Voorlopig heeft enkel de partij van Torra en Puigdemont zich bij La Crida aangesloten. ERC en CUP (extreem links) weigeren. Afwachten of de uitkomst van het proces van de eeuw hier verandering in brengt.

Tachtig procent van de Catalanen wil zich in een referendum kunnen uitspreken over al dan niet onafhankelijkheid. Alle dialoog weigeren of op de lange baan schuiven, werkt contraproductief. De regering in Madrid mag nog 10x de Guardia Civil en Policia Nacional op de Catalanen afsturen voor een knokpartij zoals op 1 oktober 2017. Het zal geen sikkepit veranderen aan de overtuiging van de independentistas. Ook artikel 155 niet. Het levert alleen maar meer afkeer op voor de agressor en doet het Catalaanse onafhankelijkheidselectoraat groeien. Net zoals de repressieve taal van de rechtse partijen Partido Popular, Ciudadanos en Vox het geheel van het conflict groter heeft gemaakt dan de som van de delen. De vertoning in de rechtbank in Madrid is de kroniek van het rechtse deel van Spanje dat niet in staat is om te luisteren en in de spiegel naar zichzelf te kijken. Of met de woorden van Oriol Junqueras die gisteren voor de rechter het woord mocht nemen: “als ik te gepassioneerd antwoord, is dat omdat ik 1,5 jaar niet kon spreken”.

Waarom de Catalaanse crisis veel meer is dan een nationalistisch conflict

Toen exact een jaar geleden de Catalaanse regering de onafhankelijkheid uitriep was het ondenkbaar dat twee van de hoofdrolspelers in de politieke crisis tussen Madrid en Barcelona ondertussen voltooid verleden tijd zouden zijn. Al even ondenkbaar was het dat een meerderheid van het Spaanse parlement ondertussen zou hebben ingestemd om het lichaam van Franco uit zijn mausoleum te lichten.

Rots in de branding van de overandelijkheid der dingen Mariano Rajoy en zijn vice-premier en rechterhand Soraya Sáenz de Santamaría trokken in de zomer de deur van de politiek achter zich dicht. Het Partido Popular regeringschip liep begin juni op de klippen nadat de socialistische PSOE een motie van wantrouwen won in het parlement. De aanleiding was een rechterlijke uitspraak in een van de vele corruptieschandalen rond de PP. Toen Pedro Sánchez de eed aflegde als nieuwe premier bij koning Felipe deed hij dat zonder zijn hand op de bijbel te leggen. We zouden bijna durven spreken van een daad van republikeinse rebellie.

Tot zover het goede nieuws. De nog altijd door corruptieschandalen achtervolgde Partido Popular heeft ondertussen een nieuwe voorzitter gekozen. De 37 jarige Pablo Casado, die net als zijn ex-partijgenoot en ex-minister president van de Madrileense deelregering Cristina Cifuentes, in verdenking is gesteld voor een master met een zwaar reukje aan. Nieuwe wijn in oude zakken maar PP Godfather José Maria Aznar ontwaart potentieel in de nieuwe leider en Casado heeft een hand boven zijn hoofd van enkele uit het juiste hout gesneden rechters. Over het gepolitiseerde Spaanse gerecht (met dank aan de twee Aznar regeringsperiodes) werden er door justitiedeskundigen al minstens even veel boeken neergepend als over het Catalaanse referendum van 1 oktober vorig jaar.

Catalaanse boekhandel twee weken voor de eerste verjaardag van het onafhankelijkheidsreferendum

 

Casado bedient zich van sloganeske, twittervriendelijke taal die stookt, pookt, misleidt en manipuleert. Hij hamert zoveel op dezelfde stokpaardjes dat veel Spanjaarden zijn veralgemeningen, vooroordelen, leugens en staatsnationalistische visies voor waarheid nemen. Volgens hem kan je in Catalonië geen Spaans op straat meer praten zonder beledigd te worden, zijn er familietwisten door de schuld van de separatisten en brainwashen het onderwijs en de publieke omroep TV3 de Catalanen.

Hetzelfde gebrek aan nuance weerklinkt ook al een jaar aan de kant van Ciudadanos. Alleen gaat Casado nog verder en radicaliseert hij het discours van de PP nog meer richting extreemrechts. Hij rammelt aan de fundamenten van de democratie door te beweren dat de socialisten het lef hebben om te onderhandelen met gewelddadige (?) coupplegers. Hij suggereerde onlangs zelfs om de nationalistische partijen in Catalonië wettelijk te verbieden.

Tijdens een speech naar aanleiding van de nationale feestdag op 12 oktober sloeg hij iedereen met verstomming door te verkondigen dat de ontdekking van het Amerikaanse continent de belangrijkste mijlpaal in de geschiedenis van de mensheid is sinds het Romeinse rijk. “Hoeveel landen ter wereld kunnen zeggen dat een nieuwe wereld werd ontdekt door hen ? Hoeveel landen hebben historische, culturele en linguïstische banden met bijna een derde van de wereld?” 12 oktober is niet alleen de Spaanse nationale feestdag maar ook “Dia de Hispanidad”: de herdenking van de ontdekking van Amerika en daarom ook een feestdag in de Latijns Amerikaanse landen. Er zijn weinig grotere voorbeelden van arrogante suprematie dan de Spaanse genocide en verdeel-en heers politiek op het Amerikaanse continent. Diezelfde Casado noemt het verlangen naar zelfbestuur bij een aanzienlijk deel van de Catalaanse bevolking verwerpelijke suprematie.

Affiches van een van de semi-illegale Comités van de Republiek tegen 12 oktober

Ook in Colombia zijn er die vinden dat er niets te vieren valt op 12 oktober

Voordat Pablo Casado de Partido Popular troon besteeg, was Ciudadanos de kampioen van de confrontatie met de bedoeling om er politiek profijt uit te halen. Het is verbazingwekkend hoe deze nog altijd relatief jonge partij, van Catalaanse oorsprong, het afgelopen jaar zijn koers heeft gewijzigd. Ciudadanos (Burgers) veroverde zijn plaats aan de politieke dis door zich te positioneren als een sociaalliberale partij met een positieve unionistische boodschap tegen de Catalaanse separatisten. Onder leiding van voorzitter Albert Rivera en de fractieleider in het Catalaanse Parlement Inés Arrimadas is Ciudadanos tegenwoordig verwikkeld in een wedstrijd met de PP in wie het best het eengemaakte Franquistische Spanje verdedigt om zo buiten Catalonië stemmen te winnen. Franco’s erfenis wordt hierdoor langzaamaan opnieuw sociaal aanvaardbaar. Als de partij ooit een positief antwoord wilde zijn op verstard volksnationalisme, waarom stelt Ciudadanos zich dan op als een polariserende, verstarde feodale partij i.p.v. te proberen in dialoog te gaan om het conflict te ontmijnen?

Het Catalaanse nationalisme toont aan dat de elementen van de Spaanse burgeroorlog nog altijd relevant zijn. Net zoals de Partido Popular stemde Ciudadanos tegen het opgraven van Franco. De stoffelijke resten van een dictator in een mausoleum ter nagedachtenis van een fascistische staatsgreep is volgens hen geen inbreuk op de neutraliteit van de openbare ruimte. Een geel lintje aan een lantaarnpaal om de kloppartij tijdens het referendum op 1 oktober 2017 en de voorlopige hechtenis van politieke dissidenten aan te klagen is wel een verstoring van de neutraliteit. Het mag dan ook geen verrassing heten dat hierdoor de weg is vrijgemaakt voor een echte extreemrechtse partij die (daar gaan we weer) Spanje weer wil groot maken.

Albert Rivera en Inés Arrimadas verwijderen gele lintjes in Alella in de buurt van Barcelona

Vijf jaar geleden werd de radicaal rechtse partij Vox opgericht door enkele ontevreden Partido Popular politici. In deze gepolariseerde Zij tegen Wij tijden heeft Vox steeds meer de wind in de zeilen. Mochten er nu parlementsverkiezingen zijn, zou de partij volgens de peilingen minstens 1 zetel binnenhalen. Vox pleit voor de afschaffing van de autonome regio’s (deelstaten) en de regionale nationalistische politieke partijen. De partij is tegen abortus, tegen een multicultureel Spanje en vindt genderstudies en gelijke rechten voor homoseksuelen onzin. Slecht nieuws voor die andere twee partijen met hun discours dat verontrustend oneigen is aan dat van een centrumrechtse en een liberale politieke formatie.

Ondertussen is de Catalaanse regering bijna arbeidsongeschikt doordat het geen parlementaire meerderheid meer heeft. Na ellenlange discussies tussen het links-republikeinse ERC en Junts per Catalunya van Carles Puigdemont besloot de Raad van het Catalaanse Parlement om de vier verkozen parlementariërs die in de gevangenis zitten of in ballingschap hun stemrecht te ontzeggen. De regering neemt maatregels die haaks staan op wat er eerder werd verkondigd en sommige uitspraken worden zelfs helemaal niet uitgevoerd. De verzwakte Generalitat de Catalunya lijkt de kat uit de boom te kijken tot en met het voor begin 2019 aangekondigde proces tegen de protagonisten van het onafhankelijkheidsreferendum. Hoewel het vermeende Catalaanse nationalistische blok op de grenzen van de partijpolitiek is gestoten blijven de nationalisten een belangrijke vinger in de pap hebben in Madrid. De federale socialistische minderheidsregering kan alleen maar overleven met de gezamenlijke steun van het republikeinsgezinde Podemos, de Catalaanse nationalisten en de Baskische nationalistische partij PNV.

Pablo Iglesias bezoekt met een afvaardiging van Podemos Oriol Junqueras in de gevangenis van Lledoners

Binnenkort moet de Spaanse begroting door het parlement geraken en volgende lente staan er lokale en Europese verkiezingen op het programma. Premier Sánchez zei in mei dit jaar in een interview dat er geen twijfel mogelijk is over het feit dat de vorige Catalaanse regering zich bezondigd heeft aan rebellie. Dat was enkele weken voordat hij onverwacht eerste minister werd. Nu betwijfelt hij plots of er wel degelijk sprake kan zijn van rebellie. Pablo Iglesias, de voorzitter van Podemos, bezocht afgelopen week Oriol Junqueras in de gevangenis. Junqueras is de leider van ERC en zit als ex-vice-premier van de afgezette Catalaanse regering in voorhechtenis. Daarna had Iglesias ook een telefonisch onderhoud met Carles Puigdemont in Waterloo. De monarchistische partijen vielen steil achterover. “In welke democratie wordt de begroting vanuit de gevangenis goedgekeurd?” Politieke gevangenen en bannelingen zijn plots republikeins politiek losgeld. De ultieme nachtmerrie van de aanhangers van de staatsgreep tegen de Spaanse republiek in 1936. Pablo Casado verweet Pedro Sánchez in het nationale parlement medeplichtigheid aan een coup tegen de Spaanse instituties. In hetzelfde parlementaire debat zei Joan Tardà, de fractieleider van ERC, dat mocht Casado kunnen hij alle Catalaanse nationalisten zou fusilleren. De Spaanse burgeroorlog: terug van nooit weggeweest sinds Franco’s dood.

 

De Spaanse Armada maakt water

Even leek het erop dat Carles Puigdemont zijn verhuis naar het slagveld van Waterloo een metafoor was voor “ik gooi de handdoek: mijn poging tot internationalisering van de Catalaanse crisis slaat niet aan, Madrid wint”. Totdat hij net voorbij de Deense grens door de Duitse politie van een autowegparking werd geplukt. Zou het kunnen dat hij stilletjes had gehoopt dat het zover had kunnen komen ? Hij wist ongetwijfeld dat de kans groot was dat hij door de Spaanse geheime diensten werd geschaduwd. Daarom voert het parket van Nijvel momenteel een onderzoek naar een gps-tracker die Puigdemonts begeleiders in Waterloo onder zijn auto ontdekten. Zijn arrestatie in Duitsland, de Europese orkestleider, heeft de internationale aandacht voor Catalonië opnieuw in een stroomversnelling gebracht.

Ondertussen is hij onder immense internationale media aandacht door het Duitse gerecht vrijgesproken van rebellie. Terwijl Puigdemont in Berlijn op de uitspraak wacht van het Duitse gerecht i.v.m. de tweede beschuldiging, onrechtmatig beheer van overheidsgeld, kijkt de Spaanse regering knarsetandend toe en stellen onderzoeksrechter Pablo Llarena en de conservatieve media de correcte toepassing van het Europees aanhoudingsbevel in vraag en de zin van de EU an sich. De aanhouding en in voorlopige vrijheidstelling van Puigdemont in Duitsland heeft voor heel de wereld duidelijk gemaakt dat het afnemen van de Catalaanse autonomie, onder het mom van Artikel 155 van de grondwet, eerder over een schending van de democratische basisregels en mensenrechten gaat dan over onafhankelijkheid.

Reservoir Dogs persiflage

De beschuldiging van opruiing, rebellie, criminele organisatie en terrorisme is een poging om de gaten te dichten van de Spaanse Armada die langs alle kanten water maakt. Door de politieke onverantwoordelijkheid van de Partido Popular schiet de partij zichzelf in de voet en maakt het van Spanje een karikatuur die gevoelens van ergernis, opstand en medelijden opwekt. De minderheidsregering van Rajoy komt nauwelijks nog aan regeren toe. De oudste politieke partij van het land verzuipt in fraude, illegale partijfinanciering, documentvervalsing en corruptie en niemand treedt af. Cristina Cifuentes, de presidente van de Madrileense deelregering, is de laatste druppel die de onwelriekende beerput van corruptieschandalen bijna doet overlopen.

Een maand geleden brachten twee journalisten van de digitale krant El Diario aan het licht dat Cifuentes enkele jaren geleden aan de universiteit Rey Juan Carlos in Madrid op illegale wijze een master heeft behaald. Ze is nooit naar de les geweest, geen enkele professor heeft haar op het examen gezien en haar eindwerk bestaat niet. Cifuentes hulde zich eerst bijna twee weken in stilzwijgen totdat ze de journalisten aanklaagde zwaaiend met een vervalst document van een deliberatiecommissie die nooit heeft bestaan. De directeur van de masters in de universiteit is op non-actief gesteld en er loopt een gerechtelijk onderzoek omdat een groep studenten een klacht heeft ingediend. Cifuentes haar hoofd ligt klaar op het kapblok. De vraag is al lang niet meer of ze zal ontslag nemen maar wanneer. Spain is different. Politieke integriteit is voor de vikinglanden uit het Noorden. Iedere seconde dat de presidente van Madrid aanblijft, is een belediging aan het adres van de studenten die door hard werken en financiële inspanningen hun masterdiploma hebben verkregen.

Cifuentes probeert haar vel te redden

De strategie van de Partido Popular is geen milimeter veranderd sinds onderzoeksrechter Garzón negen jaar geleden de zaak Gürtel blootlegde: een corruptienetwerk met PP vertakkingen, hoofdzakelijk in Madrid en Valencia. Het beproefde recept van de partij bij ieder nieuw schandaal is: alles ontkennen, als één man achter de beschuldigde staan, de media zwart maken tot en met de politie en rechters toe en insinueren dat de oppositie de zaak heeft uitgevonden. Wanneer de bewijzen onweerlegbaar dreigen te worden, is het de schuld van een geïsoleerd geval uit een ver verleden en wordt er onverbiddelijkheid geveinsd tegen de rotte appels in de partij. Ondertussen wordt er achter de schermen aan allerlei touwtjes getrokken om processen te annuleren of uit te stellen, bewijzen te vernietigen, rechters zoals Garzón uit hun ambt te onzetten en te onderhandelen met getuigen om hen het zwijgen op te leggen.

Zo gaat het ook weer in de zaak Cifuentes. Wat Mariano Rajoy afgelopen vrijdag over de zaak te vertellen had, kwam er in allerlei cryptische omschrijvingen op neer dat het nu even beter is om de andere kant uit te kijken en te doen alsof er geen officiële documenten zijn vervalst. Er gebeuren momenteel ergere dingen. Tja, met welk moreel gezag kan Rajoy van Cifuentes eisen om af te treden als hij het zelf niet heeft gedaan naar aanleiding van de zaak Bárcenas, een uitloper van de Gürtel affaire ? Luis Bárcenas is de ex-penningmeester van de Partido Popular en beheerde de zwarte boekhouding van de partij. Zo ontving de top van de partij, waaronder een zekere MR, iedere maand een enveloppe met een “extraatje” toen Bárcenas hoofdkassier was.

Als Rajoy Cifuentes uiteindelijk zal laten vallen zal het niet omwille van principes zijn maar omdat er geen ander alternatief overblijft. Er loopt niet alleen een gerechtelijk onderzoek tegen Cifuentes, de socialistische PSOE en Podemos hebben een motie van wantrouwen ingediend tegen de presidente in het parlement van de Madrileense deelregering. Als ook Ciudadanos (partij die nooit een strategische beslissing neemt zonder de laatste electorale peilingen te raadplegen) hen vervoegt, valt de bijl. María Dolores de Cospedal, de minister van defensie, verkondigde op de afgelopen Nationale Partij Conventie in Sevilla: “we verdedigen wat van ons is en de onzen”. De Partido Popular is een politieke kaste die zichzelf beschermt en hardnekkig probeert in leven te blijven. Diezelfde politici maken Catalonië wijs dat de justitie voor iedereen gelijk is en dat er geen politieke gevangen zijn in Spanje.

Misschien komt er ooit een dag dat de Spaanse democraten Carles Puigdemont zullen bedanken voor zijn opofferingen om de Spaanse instituties en politiek in vraag te stellen.

Catalonië: het jaar nul

Beste Mr Rajoy, uw collega’s van de Partido Popular en de dames en heren van Ciudadanos,

Al maanden lang hoor ik u tot vervelens toe verkondigen dat de grondwet de basis is van de democratie, naar aanleiding van de politieke crisis in Catalonië. Spanje is volgens u een democratisch land omdat het zijn wetten respecteert. Hoe meer u diezelfde plaat oplegt, hoe minder ik u geloof en hoe meer ik er van overtuigd bent dat u als politicus zwaar door de mand valt.  Waarom hoor ik  u nooit zeggen dat de basis van de grondwet de democratie is ? Is het omdat uw grondwet vatbaar is voor interpretatie dat er nog geen enkele Partido Popular politicus achter de tralies zit (ook niet in voorarrest) voor een van de talrijke gerechtelijke onderzoeken naar de onfrisse zaken waarin uw partij  uitblinkt ?

Die grondwet waar u zoveel waarde aan hecht is 40 jaar oud en is dringend toe aan groot onderhoud. Het Catalaanse onafhankelijkheidsreferendum heeft aangetoond dat de Spaanse wetgeving op zijn eigen post-dictatoriale limieten is gebotst. Doordat het Franco regime over de schouder meekeek bij het opstellen van de democratische constitutie zit die vol met erfenissen die niet compatibel zijn met het Europees Hof van de Rechten van de Mens en bepaalde artikels van de Verenigde Naties.

Roepen aan de voordeur van de Europese woestijn. Op de steun van de Europese Unie kan u rekenen want die stelt uw grondwet boven alles wegens een “interne aangelegenheid”.

In 2010 herleidde het Hooggerechtshof het door u aangevochten nieuwe statuut voor Catalonië tot een flauw afkooksel van het origineel. Dit veroorzaakte een nationalistische aardschok die nu nog natrilt. Ruim een jaar later werd u voor de eerste keer premier en hebt u zich nooit afgevraagd waarom La Diada (de Catalaanse feestdag) sinds 2010 steeds meer in onafhankelijkheidsvlaggen gehulde Catalanen op de been bracht in Barcelona op 11 september. Omdat u doof bleef voor de Catalaanse verzuchtingen was er op 9 november 2014 een informeel onafhankelijkheidsreferendum. Nog had u de boodschap niet begrepen want toen Carles Puigdemont op 10 januari 2016 de fakkel overnam, aan het hoofd van de Catalaanse regering, verklaarde hij het proces naar de onafhankelijkheid geopend als ultieme poging om tot een dialoog met u te komen. Politieke tegenvoorstellen van uw kant bleven uit en u verkoos de escalatie.

Geen haar op uw hoofd denkt er aan om d.m.v. een positief, politiek overleg uit de Catalaanse impasse te geraken. Als een op wraak beluste kasteelheer in een ivoren toren verbergt u zich met uw zwakke minderheidsregering achter rechters en politie om het Catalaanse nationalisme te verslaan. U ziet niet in dat ook anti-separatistische Catalanen op 1 oktober hun stem uitbrachten omdat ze het als hun democratisch recht beschouwden. Meer zelfs, velen van hen die zich niet hadden voorgenomen om te gaan stemmen, trokken uit verontwaardiging voor het politiegeweld aan de stembureaus toch de straat op en stemden “si”.

De teller staat nu op 9 politieke gevangenen

De van de pot gerukte beslissing van het Hooggerechtshof om nog 5 Catalaanse beeldenstormers in voorlopige hechtenis te plaatsen zonder borgstelling is een nieuwe vernedering aan het adres van miljoenen Catalanen . Hiermee heeft u het Catalaanse slachtoffercomplex brandstof gegeven voor minstens de volgende twee decennia. Het brengt ons ook weer een stap verder van de normaliteit die u had gehoopt te recupereren door het afzetten van de Catalaanse regering en de vervroegde regionale verkiezingen van 21 december. De ondertussen 9 Catalanen in voorhechtenis weer op vrije voeten laten en de terugkeer van de politici in ballingschap uit Zwitserland, Schotland en België : dàt zou pas het begin het begin zijn van de terugkeer naar de normaliteit. Of bent u van plan om de 3 miljoen Catalanen die separatistisch hebben gestemd ook op te pakken ?

Uw minister van Buitenlandse Zaken bekende vorige week dat het voortdurend internationaal onder de aandacht brengen van de politieke crisis door de Catalaanse ballingen voor nervositeit zorgt in uw regering. Is het daarom dat u de Spaanse geheime dienst Puigdemont liet schaduwen in Finland ? Is het omdat Duitsland in zijn wetgeving rebellie strenger bestraft dan België dat Puigdemont net over de grens met Denemarken werd gearresteerd ? In het land van Angela Merkel, uw belangrijkste bondgenoot in de Europese Volkspartij. Drie jaar geleden, op het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis, verkondigde Merkel nochtans dat de universele mensenrechten onlosmakelijk verbonden zijn met Europa en zijn geschiedenis.

In het geval het Duitse gerecht Puigdemont aan u overlevert, loert er nog een gerechtelijk addertje onder het gras. Aangezien u zich verstopt achter rechters moet u niet verwonderd zijn dat uw Catalaanse tegenstanders u met dezelfde wapens te lijf gaan. Misschien ligt het aan uw onbestaande talenkennis (ook daarin bent u een van de kneusjes van de Europese klas) dat u hierop nog niet heeft gereageerd, maar de Verenigde Naties zijn aan het meekijken in uw interne keuken. Puigdemont nam op 1 maart de Britse topadvocaat Ben Emmerson onder de arm om klacht neer te leggen bij het Mensenrechten Comité van de Verenigde Naties. Emmerson ziet de rechten van zijn cliënt op politieke deelname, vrije samenkomst en vereniging en vrijheid van expressie en opinie geschonden. Hij klaagt ook het gebrek aan scheiding van machten aan en uw strategie om de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging en haar vertegenwoordigers af te schrikken.

Zopas heeft hetzelfde Comité van de VN een resolutie uitgevaardigd waarin het stelt dat Jordi Sànchez, de gevangen gezette leider van de burgerbeweging ANC, zijn recht op uitoefening van een politiek ambt moet gevrijwaard blijven. Zijn advocaat heeft de resolutie ondertussen voorgelegd aan onderzoeksrechter Llarenas.

U ziet, vroeg of laat zal u toch eens rond de tafel moeten gaan zitten met die Catalanen.

Klacht van Puigdemont bij het Comité van de Mensenrechten van de VN

 

 

 

 

Tabarnia: nog meer Catalaans vlaggengezwaai

De Partido Popular likt zijn wonden na de vervroegde Catalaanse verkiezingen van 21 december. De Catalaanse afdeling ligt op de afdeling intensieve zorgen, binnen de partij groeit de kritiek op de aanpak van de politieke crisis en de liberalen van Ciudadanos dreigen een paard van Troje te worden voor de PP. Ciudadanos heeft tijdens de Catalaanse verkiezingen een groot deel van het Partido Popular electoraat binnengerijfd en was de eerste partij om twee jaar geleden de federale minderheidsregering van de PP te steunen net zoals onlangs met het fameuze artikel 155. De independentistas blijven onderhand aan zet om een nieuwe Catalaanse regering te vormen. Eergisteren besloot de rechter dat Oriol Junqueras, de leider van het links republikeinse ERC, in voorhechtenis blijft waardoor de verbannen Carles Puigdemont nu nog meer in de schijnwerpers komt te staan om zichzelf op te volgen. Maar hoe ? Op enige welwillendheid van het Spaanse gerecht lijkt hij niet te moeten rekenen sinds de beslissing van afgelopen vrijdag. Ondertussen is the talk of town in de (sociale) media het neologisme Tabarnia.

De vlag van Tabarnia: een samentrekking van de vlaggen van de provincies Tarragona en Barcelona. Het bedrijf dat de vlag produceert, kan de vraag niet bijhouden.

Het burgerplatform Barcelona Is Not Catalonia stelt op een ironische manier voor om een deel van de provincies Tarragona en Barcelona te laten overgaan in een nieuwe Spaanse autonome regio, Tabarnia, om zich zo af te scheiden van de rest van Catalonië. Het meest verstedelijkte deel van deze twee provincies is multicultureler dan de dun bevolkte, rurale provincies Lleida en Girona, tweetalig Spaans-Catalaans, de economische en sociale banden met Spanje zijn er sterker dan in het Catalaanse binnenland en de pro-onafhankelijkheid stem is er in de minderheid. De nationalisten behaalden in heel Catalonië slechts 48% van de stemmen maar dat zorgt wel voor een meerderheid in zetels dankzij het electoraal systeem. In het Catalaanse binnenland, waar de meerderheid van de bevolking pro onafhankelijkheid stemt, weegt een stem proportioneel zwaarder door om een zetel te bekomen. De bedoeling van de initiatiefnemers is om de separatisten een spiegel voor te schuiven zodat het unilaterale pad op weg naar de Catalaanse onafhakelijkheid wordt verlaten. Tabarnia breekt het separatistisch discours door dezelfde argumenten als die van de nationalisten te gebruiken om aan te tonen dat er niet één maar twee heel verschillende Cataloniës bestaan, zowel economisch, politiek als sociaal.

– Catalonië buit ons uit. Tabarnia is de dichtst bevolkte, meest welvarende en economisch meest dynamische regio van Catalonië. 87% van de inkomsten van de Catalaanse regering komt uit het stedelijke en industriële deel van Tarragona en Barcelona. Slechts 59% hiervan wordt geinvesteerd in het imaginaire Tabarnia waar 6 miljoen van de iets meer dan 7 miljoen Catalanen wonen.

– We willen stemmen. Als de nationalisten vanuit een interpretatie van de grondwet beweren dat ze het recht hebben om in een referendum te stemmen over hun eigen lot dan heeft Tabarnia ook het recht om een volksraadpleging te organiseren.

– De corrupte Catalaanse politici hebben Tabarnia in een economische crisis gedompeld.

– Als Tabarnia de onafhankelijkheid uitroept, zal het bij de EU blijven behoren.

– Tabarnia, de Catalaanse Krim.

Mocht het zover komen dat de toekomstige Catalaanse regering verder aan de slag gaat met het onafhankelijkheidsproces heeft het burgerplatform alvast de levensvatbaarheid van een achttiende autonome regio bestudeerd. Volgens de artikels 142 tot en met 144 van de Spaanse grondwet mag een autonome regio zich niet afscheuren maar is de creatie van een nieuwe regio wel legaal. Na de dood van dictator Franco werden Madrid en omgeving een eigen autonome regio omdat het economisch gewicht en het bevolkingsaantal in schril contrast stond met de rest van de regio Castilla-La-Mancha. Wijnregio La Rioja scheurde zich in 1982 af van Castilla-Y-Leon net zoals Cantabria en de provincie Albacete die zich in hetzelfde jaar afscheidde van Murcia om over te gaan in Castilla-La-Mancha. De verdienste van Barcelona Is Not Catalonia is dat het de verdeelde Catalaanse samenleving tot reflectie dwingt maar helaas met een pleidooi dat een eigen vlag en nog meer grenzen predikt. De Catalaanse journaliste Emma Riverola schreef enkele dagen geleden in haar column in de krant El Periódico: Het wordt misschien tijd om een vlag uit te vinden voor de strijd tegen werkloosheid, sociale ongelijkheid en de overprijsde immobiliënsector om die precaire thema’s opnieuw in het maatschappelijke debat te brengen. Op die manier krijgen we mogelijk de hele bevolking achter één en dezelfde zaak.

 

 

 

 

Waarom de Europese koerswijziging van Puigdemont er geen is

In een interview met de Israëlische televisie uitte de afgezette Catalaanse minister-president Carles Puigdemont vorige week zijn twijfels over de werking van de Europese Unie. Hij noemde de Unie vlakaf een vereniging van decadente en voorbijgestreefde landen waar slechts een minderheid aan de touwtjes trekt in dienst van bedenkelijke economische belangen. Puigdemont opperde dat de Catalanen, in het geval van onafhankelijkheid, zich in een referendum zouden moeten kunnen uitspreken of ze nog bij de EU willen behoren en onder welke voorwaarden. Volgens Puigdemont wil een deel van het Catalaanse volk misschien niet langer deel uitmaken van een EU die geen aanstoot neemt aan de schending van democratische rechten in een deel van haar grondgebied omdat een post-franquistisch, rechts systeem daar baat bij heeft.

Zowel aan de linker- als aan de rechterzijde bombardeerden de unionistische Spaanse pers en sommige politici hem tot een nukkig kind dat zich tot het populistisch euroscepticisme van de Farage, Le Pen en Wilders strekking heeft bekeerd omdat Brussel wegkijkt van de Catalaans-Spaanse crisis. Wat zijn critici echter verzwijgen is dat Puigdemont naar eigen zeggen een voorstander blijft van de EU en tot het uiterste wil streven naar een meer geïntegreerd democratisch Europa met meer zeggenschap voor de burgers en minder voor de staten. Dat is volgens hem de ware spirit van de Europese Unie. Niet alleen de Catalanen hebben motieven om de EU te bekritiseren. Ook de andere Europese burgers kunnen zich vragen stellen bij de lessen in democratie die Europa spelt aan landen zoals China, Turkije en enkele recente Oost-Europese lidstaten terwijl in Spanje de nationale regering een repressieve draai geeft aan fundamentele burgerrechten.

Puigdemont doet aan sightseeing in Brugge met de internationale pers in zijn zog. Gratis citymarketing voor de dienst van toerisme zonder bezoek aan het Europacollege waar de Europese elite van morgen wordt gevormd.

De voorgangers van Puigdemont aan het hoofd van de Catalaanse regering verschoven de laatste twee decennia het (slachtoffer)discours achtereenvolgens van “Spanje begrijpt ons niet” naar “Spanje berooft ons”, “Spanje onderdrukt ons” en “Spanje valt ons aan”. Topstrateeg Puigdemont is met zijn journalistieke achtergrond een meester in debatten aanzwengelen door ten gepaste tijde balonnetjes op te laten. Zijn eurokritische uitspraken kaderen in het sensibiliseren van de internationale gemeenschap en in de electorale campagne voor de vervroegde Catalaanse verkiezingen van 21 december. Op 7 december staat er eerst nog een grote Catalaanse betoging op het programma in Brussel. De twee burgerverenigingen ANC en Omnium, die de optocht organiseren, kunnen weliswaar een indrukwekkend curriculum voorleggen als het op mobiliseren van mensenmassa’s aankomt, wat verbale opjutterij van de Catalaanse leider “in ballingschap” is altijd welkom. 6 en 8 december zijn in Spanje feestdagen waardoor veel scholen op 7 december de brug maken. Er mag verwacht worden dat onder de slogan “Omplim Brussel·les” (“We nemen Brussel in”) duizenden Catalanen met kroost een Brusselse citytrip zullen aanwenden om het nuttige aan het aangename te paren. De bedoeling van de manifestatie is om voor de ogen van heel Europa het reactionaire beleid van de Spaanse regering af te wijzen en steun te betuigen aan de gevangen gezette Catalaanse regeringsleden , de leiders van ANC en Omnium die ook achter de tralies zitten, en Puigdemont en de overige naar Brussel gevluchte ministers.

Catalaanse onafhankelijkheidsbetoging in Brussel

 

Het valt erg te betwijfelen of de Catalaanse mars op Brussel de Europese machthebbers zal overhalen om toch Rajoy op de vingers te tikken. Enkel mocht er in Catalonië risico zijn op rebellie met financiële en economische chaos tot gevolg zou Europa tussenkomen. Bovendien is de Partido Popular met dank aan wijlen Wilfried Martens een prominent lid van de Europese Volkspartij, de politieke familie van conservatieve en christendemocratische partijen. Het is de grootste politieke fractie in het Europees Parlement. Ook de illustere Italiaanse Forza Italia van Berlusconi en het Hongaarse Fidesz van Victor Orban zitten onder hetzelfde dak. Dit soort duistere machtsspelletjes en –verhoudingen boven het hoofd van de Europese burger stelt Puigdemont in vraag. Wat Madrid en Brussel niet inzien, is dat de wind die de onafhankelijkheidsbeweging in de zeilen heeft niet alleen voortspruit uit gekrenkte Catalaanse eigenheid. Het is ook een voortzetting van de Indignado beweging die in Spanje ontstond in 2011 uit onvrede met de nationale instellingen, institutionele corruptie, het electoraal systeem en een verouderde grondwet die aan herziening toe is. Dat is op lange termijn een tikkende tijdbom in de schoot van vooral de Partido Popular.

Waarom mag Rajoy van Europa blijven aanmodderen ?

Guy Verhofstadt uitte in de onderstaande tweet zijn twijfels over de vlucht van de afgezette Catalaanse minister-president Carles Puigdemont naar de hoofdstad van Europa. In april hield Verhofstadt in het Europees Parlement een bevlogen speech tegen de Hongaarse premier Viktor Orban en zijn dictatoriale, anti-Europese regering. Welke bezwaren kan een democraat en een pleitbezorger van de Europese Unie dan hebben tegen de afgezette leider van een pro-Europese regio die naar Brussel komt om  Europese bemiddeling te vragen in het Spaans-Catalaanse conflict ? Veel Spanjaarden zien dit als de enige mogelijke manier om de dialoog tussen Barcelona en Madrid te hervatten. Spaans premier Rajoy is geen politicus maar een bureaucraat uit een Gallicische familie van rechters. Gedurende heel zijn politieke carrière bestond zijn strategie uit afwachten om zo zijn opponenten in het initatief te dwingen en daarna de grondwet te consulteren, zijn perpetuum mobile. Het is bijna onmogelijk om niet tot de conclusie te komen dat voor de Partido Popular artikel 155 goedkeuren altijd het enige, en niet het ultieme, middel was om politiek orde op zaken te stellen in Catalonië. Over de tactiek van Puigdemont en zijn regering om de Catalaanse verzuchtingen tot de rand van de illegaliteit te drijven valt ook veel te zeggen maar er restte geen andere manier meer om het debat open te trekken. Dat is hem meer dan gelukt zonder geweld en met democratische middelen. In Catalonië regeert er momenteel geen chaos en vernieling Mr Verhofstadt. De mensen hunkeren alleen maar naar dialoog met Madrid.

Puigdemont en Bobbie op zoek naar internationale bemiddeling

In een democratie betekent politiek overtuigen, onderhandelen en compromissen sluiten. In een autoritaire staat is politiek bedrijven gelijk aan de wet opleggen. In het geval van Spanje hebben we het dan over een grondwet die in 1978 tot stand kwam, drie jaar na de dood van dictator Franco. Gedurende die drie jaren keken het oude regime en de militairen over de schouder mee of alle punten en komma’s in de democratische Constitutie voldeden aan Franco’s idealen zoals de onlosmakelijke eenheid van Spanje. De Partido Popular is de rechtstreekse opvolger van de Alianza Popular uit de Franco periode. Ook toen de socialisten het voor het zeggen hadden, waakten de PP over de letter van de grondwet en het bedekken van het onzalige verleden. Toen de populaire onderzoeksrechter en mensenrechtenverdediger Baltasar Garzón in 2009 schendingen van de mensenrechten onder Franco onder de loupe wilde nemen, kreeg hij rechts Spanje over zich heen. Uiteindelijk werd hij onder politieke en rechterlijke druk afgezet als rechter wegens misbruik van zijn ambt. De roep om hetzelfde fiscale pact als Baskenland is al sinds het begin van de terugkeer naar de democratie een Catalaanse wens. In 2006 onderhandelde de linksgroene Catalaanse regering met de socialistische Spaanse regering van Zapatero een verbeterd statuut voor Catalonië. Daarin werd vastgelegd dat Catalonië een natie was en dat het op lange termijn meer fiscale autonomie kon krijgen. De Partido Popular reageerde furieus en legde tegen beter weten in de eerste steen van het nu uit de hand gelopen conflict tussen Madrid en Barcelona. De partij organiseerde een grootschalige petitie en trok met oppositieleider Rajoy op kop naar het Grondwettelijk Hof om het nieuwe statuut ongrondwettelijk te laten verklaren. In 2010 maakte het Hof de tekst verteerbaar voor de Partido Popular door er de scherpe kantjes uit te verwijderen. Vooral het schrappen van de term “natie” hakte er bij de Catalanen fel in. Net daarna bereikte La Roja, het Spaanse nationale voetbalteam, de finale van het WK in Zuid Afrika. Verschillende van mijn Catalaanse vrienden weigerden om naar de match te kijken.

Een jaar later verlieten de socialisten het economisch zinkende Spaanse schip en gaven de fakkel door aan de eerste regering Rajoy. De hoge werkloosheid en drastische besparingspolitiek veroorzaakten nog meer separatistische hoogconjunctuur in Catalonië. In Barcelona werd er steeds luider over een onafhankelijkheidsreferendum gepraat omdat Rajoy de hete Catalaanse aardappel voor zich uit bleef schuiven. Terwijl Québec en Schotland wel via een referendum mochten stemmen over hun onafhankelijkheid (2x stemde een meerderheid tegen) bleef Madrid doof. Ondertussen is Rajoy aan zijn tweede ambtstermijn bezig met een minderheidsregering waarin opnieuw alleen de Partido Popular zetelt met goedkeuring van enkele oppositiepartijen. Het is de zwakste Spaanse regering sinds de dood van Franco. Niet alleen wegens zijn gebrek aan een parlementaire meerderheid maar vooral door de alomtegenwoordige corruptieschandalen waarin de PP is verwikkeld. Enkele ministers zijn hierdoor al moeten aftreden maar Rajoy die de afgelopen maanden in twee verschillende onderzoeken voor de rechter is moeten verschijnen, blijft aan boord. Zijn enige commentaar hieromtrent is dat hij het volste vertrouwen heeft in de werking van het gerecht. In andere Europese landen zou het regeringshoofd al lang afgetreden zijn. De Catalaanse onruststokers, waar Puigdemonts partij PDeCat ook verwikkeld is in onfrisse zaken, zijn de welgekomen bliksemafleider voor Rajoy en co.

Vlaamse Leeuw en Estelada tijdens manifestatie in Terrassa, de 3e grootste stad van Catalonië. De socialistische burgemeester nam er ontslag uit protest tegen de steun van de Socialistische Partij aan de uitvoering van artikel 155.

Toch blijft de PP volgens recente peilingen de grootste partij in Spanje. Het is een mysterie dat een land dat op vele vlakken een toonbeeld is van moderniteit en zich tolerant opstelt ten opzichte van homoseksualiteit en immigratie er blijft voor kiezen om bestuurd te worden door een bende delinquenten met een primitieve visie op democratie. Na ondertussen meer dan 10 jaar in Catalonië te hebben gewoond, is de heilige drievuldigheid van Paul Jambers in verband met de Catalanen me eindelijk duidelijk geworden. “Wie zijn ze, wat doen ze, wat drijft hen ?” Er zijn er ontegensprekelijk die zich wentelen in een slachtoffercomplex en een oubollig aandoende vorm van 19e eeuws nationalisme. Dat zijn de Catalanen waarover in de rest van Spanje grappen worden gemaakt en die als ze vernemen dat je Vlaming bent zich geroepen voelen om weer eens uit de doeken te doen welk onrecht ze moeten ondergaan en wat hen verschillend maakt van Spanje. De meerderheid van  de Catalaanse bevolking heeft echter een pragmatische houding. Wat de Partido Popular niet begrijpt, is dat velen uit die groep de afgelopen jaren ook hun stem zijn beginnen uitbrengen op separatistische partijen omdat ze geen deel meer willen uitmaken van het Spanje waar de PP voor staat. Wat de PP ook niet snapt, is dat het artikel 155 het Catalaanse nationalisme niet zal overwinnen maar alleen maar aanwakkert. Carmen Lamela, de rechter die het onderzoek naar het illegale referendum van 1 oktober leidt, heeft de ex-regeringsleden die in Spanje zijn gebleven ondertussen in de gevangenis geplaatst. Jordi Sànchez en Jordi Cuixart, de leiders van de onafhankelijkheidsbewegingen Assemblea Nacional de Catalunya en Òmnium Cultural, ondergingen al eerder hetzelfde lot. Het is niet door martelaars te maken dat je een politieke ruzie wint. De eerste electorale peilingen voor de regionale verkiezingen van 21 december staven dit alvast. De nationalisten blijven wellicht hun meerderheid behouden. En wat dan ? Zal het voor interpretatie vatbare artikel 155 dan nog van kracht blijven omdat de verkiezingen niet de gewenste uitslag hebben gebracht voor Madrid ?

De Jordis. Politieke gevangenen van de Spaanse Staat.

Hoe lang kan je trouwens mensen gevangen houden wegens “rebellie” en “opruiing” in een democratisch land ? Het internationaal recht heeft hierover een andere mening dan het Spaanse gerecht. Volgens het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is een separatische politieke overtuiging niet illegaal en volgens de Verenigde Naties kan Spanje niet zomaar de autonomie van Catalonië intrekken. Artikel 1 van het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke rechten erkent de zelfbeschikking. Die is door Spanje aan Catalonië toegekend in de vorm van autonomie en kan niet in een handomdraai worden ongedaan gemaakt. Gefundenes Fressen voor kuitenbijter en scepticus van het Spaanse rechtssysteem: Paul Bekaert, de West-Vlaamse advocaat van Carles Puigdemont en vier van zijn consellers (ministers). Het Europa der naties i.p.v. het Europa der volkeren ? De EU is onbezonnen als het de Catalaanse crisis blijft afdoen als een interne Spaanse aangelegenheid. Voor die suffe diplomatieke houding heeft de EU al een hoge prijs betaald: de Brexit.

Video van Òmnium Cultural